Antwerps raadsheer Pierre Thiriar schetste op uiterst treffende wijze hoe de eigenheden van onze toga's symbool zijn voor de kernwaarden van het advocatenberoep, tijdens zijn rede op 19 april 2021 aan de Antwerpse stagiairs. Niet te versmaden kennis voor élke advocaat, en met een nieuwe lichting stagiairs in het verschiet zetten we ze dan ook graag nog eens in de verf.

Geachte advocaten,

Van harte proficiat bij deze belangrijke gebeurtenis in uw beroepsloopbaan. Ik heb het over een belangrijke gebeurtenis in uw beroepsloopbaan en niet over een belangrijk moment van uw leven, omdat ik hoop dat u meer zal zijn dan enkel advocaat. Het beroep van advocaat is een veeleisend beroep, dat veel van uw leven zal inpalmen, maar ik mag hopen dat uw persona niet volledig samenvalt met het beroep dat u zal uitoefenen.

Vanaf uw inschrijving op de lijst van de stagiairs, bent u advocaat, volledig en volwaardig advocaat. Laat u noch door magistraten, noch door confraters anders behandelen dan als een advocaat. Het feit dat u stagiair bent, betekent enkel dat u zoals bij de golfsport over een handicap geniet. Het feit dat u stagiair bent, verplicht de magistraten en uw confraters om rekening te houden met uw nog beperkte ervaring in het vak en om waar nodig u zo te bejegenen dat dit gebrek aan ervaring u niet in een ongelijke positie stelt, niet in uw belang maar in het belang van uw cliënt.

Vanaf uw inschrijving op de lijst van de stagiairs, bent u advocaat, volledig en volwaardig advocaat. 

 

Vandaag mag u voor het eerst uw toga dragen. Ik herinner mezelf nog dat dit zeer fijn was om eindelijk die toga te mogen dragen en ook een beetje onwennig. Wees gerust, je wordt dit vlug gewoon. Toch wil ik u uitnodigen om bij gelegenheid in uw carrière stil te staan bij de symboliek van uw toga en om u af te vragen of u ze waardig draagt.

In België en Nederland spreken we nog over een toga voor dit gewaad dat eigenlijk meer weg heeft van een kleed. Over de middeleeuwse universiteiten heen komt onze toga van de Romeinse Republiek, waar de toga virilis symbool stond voor vrijheid en gelijkheid. Ook onze toga symboliseert onze vrijheid en onafhankelijkheid, alsook het feit dat alle togadragers elkaars gelijken zijn. Vrijheid is een kostbaar goed, iets dat u niet altijd zal worden gegeven en waarvoor u moet durven vechten en zo nodig uw nek uitsteken.

Uw toga is zwart omdat de middeleeuwse juristen vaak leden van de clerus waren. Het zwart is een teken van nederigheid en nederig moeten we blijven omdat niemand het recht volledig kan beheersen.

Uw toga heeft weidse mouwen omdat in de middeleeuwen enkel diegene die met hun handen moesten werken strakke of korte mouwen droegen. De edellieden en rijke burgers, toonden hun welstand en het feit dat zij niet moesten werken door weidse, onhandige mouwen te dragen. De mouwen van onze toga symboliseren dat we geen salaris voor ons werk nodig hebben, voor het geld doen we het niet. Aldus zal de advocaat zijn cliënt geen procedure aanraden enkel om een ereloon op te strijken, maar enkel wanneer een procedure voor de cliënt de enige weg is om zijn doel te bereiken: recht krijgen.

Onder de kraag van uw toga aan de achterkant voelt u fronsen. Dit verwijst naar het gebruik van de middeleeuwse ridders om de tip van hun keep onder hun kraag te spelden om hun zwaard vrij te houden. U bent nu ridders van het recht en als ridders moet u zich hoffelijk en fair play gedragen, bereid om de verdediging op te nemen van de zwakkere in onze samenleving.

U bent nu ridders van het recht en als ridders moet u zich hoffelijk en fair play gedragen

Uw epitoga is afgeboord met hermelijn, meer waarschijnlijk konijn of kunstbont, maar het is de symboliek die telt. De mythe wil dat een hermelijn in een tweegevecht met een soortgenoot zichzelf nog liever doodbijt dan het onderspit te moeten delven. Aldus is een hermelijn sinds de Frankische tijd een symbool van rechtschapenheid, moed en loyaliteit. De witte typen van uw epitoga moeten u herinneren aan deze plicht tot rechtschapenheid, moed en loyaliteit.

Ten slotte is uw toga volledig dicht en van dezelfde stof. Bij magistraten ziet u aan de voorkant zijde zijpanden, de simare, omdat magistraten in de middeleeuwen hun toga open moesten houden, als teken van luisterbereidheid en ontvankelijkheid voor de aanspraken en argumenten van de rechtzoekende, waardoor hun zijden ondermantel of simare zichtbaar was. Wanneer u uw advocatentoga aantrekt, hult u zich volledig in uw rol en wordt u beschermd door uw toga om tot het uiterste te gaan voor uw cliënt. Wanneer u uw toga uittrekt, laat dan ook het vuur en het stof van de juridische strijd aan de buitenkant van uw toga hangen, neem dat niet mee in uw leven buiten uw beroep.

Uw rabat, of in de volskmond ‘bef’ genoemd, heeft geen bijzondere symbolische betekenis, maar vergeet deze niet bij gelegenheid uit te wassen. Bij sommige advocaten heeft deze rabat spijtig genoeg vaker de kleur van een doopjas en dat is niet de bedoeling. Ik wens jullie allen een prachtige carrière als advocaat toe.    
 

Pierre Thiriar
Raadsheer hof van beroep Antwerpen